ความสัมพันธ์ระหว่างเราและสังคม ทำไมเราถึงอยู่คนเดียวไม่ได้

ในช่วง Covid-19 ที่เราต้องรักษาระยะห่างนับเป็นเรื่องยากสำหรับมนุษย์ทุกคนที่ต้องแยกไปอยู่คนเดียว ทั้งที่เราก็ไม่ได้ขาดอะไร เอาตัวรอดได้ดี กินอิ่ม นอนหลับ แต่กลับไม่มีความสุข บางคนรู้สึกอึดอัดและหดหู่ ทั้งที่ความจริงแล้วเราก็ใช้ชีวิตต่างจากเดิมไปไม่มากนัก เป็นเพราะอะไรกัน

วันนี้ Esto จึงพาคุณมาหาคำตอบกับการที่มนุษย์เราเป็นสัตว์สังคม ที่มีสังคมมาร่วมสร้างความสุขแบบไหนกันบ้าง แล้วเราจะทดแทนได้อย่างไรเมื่อในความปกติใหม่ดูเหมือนเรายังต้องห่างกัน

ปัจจัยที่ทำให้เรามีความสุขเมื่อได้อยู่ร่วมกับสังคม

มนุษย์ชอบการรวมกลุ่มอยู่แล้วโดยสัญชาตญาณ

มนุษย์เราถูกออกแบบมาให้ชื่นชอบการอยู่ร่วมกันมานานแล้ว เพราะการอยู่ร่วมกันในสมัยก่อนหมายความว่าเราจะไม่ตาย ไม่เป็นเป้าหมายและไม่ถูกล่าเพียงลำพัง โอกาสมีชีวิตรอดสูงกว่ามาก ซึ่งไม่ได้เกิดมาจากสัญชาตญาณ แต่ถูกออกแบบมาในระดับสารในสมองเลยทีเดียว

เมื่อเราได้อยู่ท่ามกลางมนุษย์ ผู้คน สมองเราจะหลั่งสารความสุขที่ชื่อว่า ออกซีโทซิน ออกมา เป็นเหตุผลที่เรารู้สึกดีเมื่อได้อยู่ท่ามกลางผู้คนทั้งที่เราอาจจะไม่รู้จักใครเลย เหมือนเวลานั่งร้านคาเฟ่ แค่ได้เห็นคนรายล้อมทำกิจกรรมต่างๆ นานา ก็สร้างความสุขได้แล้ว ยิ่งรู้จักก็ยิ่งมีความสุขเข้าไปอีกเพราะสารตัวนี้จะหลั่งเมื่อเราเชื่อใจผู้อื่น หรือผู้อื่นเชื่อใจเรา เรียกว่าเป็นสารแห่งความอุ่นใจก็ว่าได้

สมองที่ชอบการแข่งขัน

มนุษย์อาจจะทำได้มากกว่าสัตว์ชนิดอื่นๆ แต่เราก็ยังคงเป็นสิ่งมีชีวิตที่ชื่นชอบการอยู่ใกล้อาหาร ในตัวเรามีทั้งสัญชาตญาณและความเป็นนักล่าอยู่ในตัวเองซึ่งการอยู่ใกล้กับเพื่อนมนุษย์นับเป็นการอยู่รอดที่สร้างโอกาสให้เราได้อยู่ใกล้อาหารมากขึ้น ซึ่งทำความเข้าใจได้ไม่ยาก เพราะในปัจจุบันเมื่อเราหิวเราแค่ไปในที่ที่มีคนอยู่ เช่นตลาด หมู่บ้าน แค่มีคนอยู่ยังไงก็มีของกินแน่นอน นับว่าสอดคล้องกับรูปแบบปัจจุบันที่เราใช้เงินแลกสินค้าอาหารกับคนอื่นนั่นเอง

เมื่อเราได้อยู่ใกล้อาหาร สารที่เป็นตัวสร้างความพอใจ เป็นฮอร์โมนที่มีคุณสมบัติรับรู้ปริมาณอาหารและควบคุมอารมณ์อย่างสารเซโรโทนินก็จะหลั่งออกมา ทำให้เราชอบเงิน อำนาจ และอะไรก็ตามที่ทำให้เราได้อยู่ใกล้อาหาร ซึ่งการแข่งขันทำให้เราได้สิ่งเหล่านั้นมา และการแข่งขันก็ต้องเกิดร่วมกับผู้คน ทำให้เราชอบการเป็นผู้ชนะท่ามกลางผู้คนมากมาย

กอด คือวิธีช่วยชีวิต

แค่เราได้กอดใครสักคนก็ทำให้เรารู้สึกดีขึ้นได้แล้ว เพราะการกอดเองก็ช่วยให้เราหลั่งสารออกซีโทซินซึ่งเป็นฮอร์โมนแห่งความอุ่นใจขึ้นมาได้เช่นกัน และยังมีงานวิจัยมากมายเกี่ยวกับการกอด ที่ช่วยให้เรารู้สึกดีขึ้น ลบความรู้สึกเหงาหรือโกรธลงได้ นอกจากนี้การกอดยังทำให้สารควบคุมอารมณ์อย่างเซโรโทนิน สร้างความสุขให้เราได้ด้วย

การกอดนั้นส่งผลในระดับจิตใจออกมาสู่ร่างกายได้เลย เพราะเมื่อเราสลายใจแล้วกล้ามเนื้อต่างๆ ก็จะคลายตัวลงได้ด้วย ยิ่งไปกว่านั้นการกอดระหว่างคน เมื่อผิวสัมผัสกับผิวยังช่วยเปลี่ยนกระแสไฟฟ้าใต้ผิวหนังช่วยรักษาสมดุลของระบบประสาทได้ด้วย ดังนั้นการอยู่ร่วมกับคน ได้สัมผัสกันและกัน จึงเป็นสิ่งที่มนุษย์ขาดไม่ได้

เมื่อเราต้องห่างกัน จะสร้างปัจจัยเหล่านั้นได้อย่างไร

แต่ในวันนี้การห่างกันกลายเป็นสิ่งสำคัญที่จะทำให้เราอยู่รอดได้แล้ว เราจะสร้างปัจจัยอะไรขึ้นมาทดแทนให้สารความสุขกลับมาหลั่งได้เหมือนเดิมกันบ้าง

พูดคุย เข้าร่วมกลุ่มกับผู้คนในรูปแบบออนไลน์

การมีปฏิสัมพันธ์ระหว่างกันของมนุษย์เป็นเรื่องที่เราไม่ควรขาดหายไป มันสำคัญและจำเป็นมากต่อการสร้างความอุ่นใจ เราจะรู้สึกปลอดภัยเมื่อได้อยู่ร่วมกัน แต่ด้วยความที่เราจะรวมกลุ่มพบปะกันเหมือนเดิมไม่ได้ ก็รักษาจิตใจด้วยการพาตัวเองเข้าไปอยู่ในกลุ่มที่มีการอัพเดทบ่อย ให้จิตใจเราไม่ขาดสังคม

พาตัวเองไปอยู่ท่ามกลางผู้คนอย่างรักษาระยะห่าง

การอยู่ท่ามกลางผู้คนช่วยให้เรามีความสุขได้มากขึ้น ในช่วงที่เราเริ่มเข้าสู่ระยะปลอดภัยกันนี้ก็ลองพาตัวเองออกไปมองกิจกรรมของคนอื่นๆ ลดความอึดอัดของการอยู่คนเดียวหรืออยู่ในห้องสี่เหลี่ยมลงบ้าง แต่ต้องไม่ลืมรักษาความปลอดภัยให้ตัวเองด้วยการใส่หน้ากากอนามัยหรือหน้ากากปกป้องใบหน้า (Face shield) พร้อมกับพกเจลล้างมืออยู่เสมอ

สัมผัสกับผู้คนบ้าง อย่างปลอดภัย

ไม่มีอะไรที่สร้างความอุ่นใจ สบายใจได้เท่ากับการสัมผัสกันและกัน แต่ในช่วงเวลาที่เราต้องรักษาระยะห่างต่อกันให้มากที่สุดนี้ อาจจะต้องลดลงไปให้มาก ขณะเดียวกันก็ควรหาโอกาสอย่างน้อยจับมือหรือสัมผัสในส่วนที่เราสามารถทำความสะอาดอย่างรวดเร็วเช่นล้างมือ กับคนที่เรารักและวางใจบ้าง เพราะมันเป็นเรื่องสำคัญกับจิตใจจริงๆ

หวังว่าในช่วงเวลานี้เราทุกคนจะรักษาสุขภาพและทำให้เราสามารถกลับมาอยู่ร่วมกัน สัมผัสกันได้เหมือนเดิม เพราะเป็นกลไกหนึ่งในการสร้างความสุขของมนุษย์ แต่เมื่อเกิดภัยที่กระทบถึงความอยู่รอดแล้ว ความสุขจึงต้องลดความสำคัญลงมาก่อน เอาไว้ในวันที่เหมาะสม เราค่อยกลับมาใกล้ชิดกันเหมือนเดิม

บทความที่น่าสนใจ

เก็บเกี่ยวทุกความสุข เริ่มต้นได้ที่ตัวคุณเอง

รวมไอเดียการจัดสวนในห้อง ให้สวนหย่อมเล็กๆ สร้างอากาศ และช่วยโลกได้

เสกความสุขให้เกิดขึ้น ณ บัดนี้ เพราะชีวิตล้วนเดินทางบนความไม่แน่นอน

เทคนิคการบริหารความสุขให้อยู่กับเราได้นานขึ้น

Sunday with Garden เติมเต็มที่ว่างในวันว่างด้วยพื้นที่สีเขียว